Consumenten betaalden in juni 2022 gemiddeld ruim 11 procent meer voor voedingsmiddelen dan een jaar eerder. De prijsstijging van voedingsmiddelen was daarmee hoger dan de algemene prijsstijging van goederen en diensten van 8,6 procent. Dit meldt het CBS op basis van een nadere analyse van de consumentenprijsindex.

Het komt niet vaak voor dat de prijzen van voedingsmiddelen zo sterk stijgen. De laatste keer dat de prijzen over een heel jaar gemiddeld met meer dan 10 procent stegen was in 1976. Geen enkele categorie voedingsmiddelen daalde in juni 2022 in prijs.

Vlees 16 procent duurder

Vlees en vis spanden de kroon met een prijsstijging van ruim 15 procent. Een stukje vlees op het bord kostte in juni 2022 ruim 16 procent meer dan een jaar eerder. Vis steeg 10 procent in prijs. Een gemiddelde consument geeft ruim 5 keer zoveel uit aan vlees als aan vis.

Zuivelproducten werden eveneens duurder. Met ruim 14 procent was de prijsstijging de hoogste na augustus 2008. Van de zuivel steeg boter het sterkst in prijs. Die prijsstijging is in lijn met die van andere oliën en vetten, zoals margarine en olijfolie.

Meeste uitgaven aan voedingsmiddelen gaan naar vlees en vis

Een gemiddelde consument besteedt gemiddeld circa 11 procent van zijn uitgaven aan voeding, in totaal bijna 45 miljard euro in 2021. Hiervan gaat een kwart naar vlees en vis. Van alle voedingsmiddelen werd gemiddeld 23 procent aan groente en fruit uitgegeven. Een gemiddelde consument besteedt 21 procent aan brood en graanproducten. De uitgaven aan zuivel zijn goed voor 14 procent van de totale uitgaven aan voedingsmiddelen.

Consumentenprijzen voor voeding volgen producentenprijzen

Een stijging van de consumentenprijzen voor voedingsmiddelen volgt vaak op een prijsstijging bij producenten. De prijzen bij de producenten van voedingsmiddelen lopen al een tijdje op en stegen in mei 2022 met bijna 23 procent ten opzichte van een jaar eerder. De ontwikkelingen van de producentenprijzen werken door in de prijzen die de consument betaalt. De lange productie- en distributieketen heeft echter een vertragend effect op deze doorwerking. Handels- en vervoersmarges zorgen er bovendien voor dat consumentenprijzen een minder extreem verloop hebben.

Prijsstijging in Nederland tegen gemiddelde EU

De prijsstijging van voedingsmiddelen in de Europese Unie in juni 2022 is nog niet bekend. In mei 2022 lag de prijsstijging in Nederland rond het gemiddelde van de Europese Unie. In België lag de prijsstijging iets lager dan in Nederland en in Duitsland stegen de prijzen wat sterker. Met name in de Oost-Europese landen was de stijging van de voedselprijzen hoger dan in Nederland.

cbs.nl

Verpakkingsprofessionals verwachten dat het wereldwijde aandeel van verpakkingen op basis van polymeren de komende twee decennia met de helft zal afnemen. Én dat voedselverpakkingen voor 40% uit materialen op basis van vezels zullen bestaan, dat blijkt uit onderzoek in opdracht van UPM Specialty Papers.

‘Tegen 2040 verwacht de industrie een verschuiving van 20 miljard dollar van plastic naar op vezels gebaseerde voedselverpakkingen’

Er komen een aantal belangrijke trends voor 2040 uit het onderzoek naar voren. We hebben ze voor je op een rijtje gezet:

Consumenten verwachten duurzaamheid én gemak
Door een versnelde verschuiving naar e-commerce en de groeiende druk om duurzamer te zijn, hebben merken verpakkingsoplossingen nodig die goede recyclingopties bieden zonder afbreuk te doen aan het gebruiksgemak en kwaliteit.

Duurzaamheid wordt verplicht
Respondenten van het onderzoek verwachten dat de verpakking in de komende 20 jaar meer wordt gecontroleerd op bepaalde wetten en regelgeving. Sommigen verwachten zelfs uitgebreide initiatieven op het gebied van producentenverantwoordelijkheid, recyclingdoelstellingen en een verbod op bepaalde verpakkingsmaterialen.

Een vijfde van de voedselverpakkingen belandt nog steeds op de afvalberg
Hoewel recycling, hergebruik en compostering van verpakkingen aanzienlijk zal toenemen, zal een vijfde van alle voedselverpakkingen zelfs over 20 jaar nog steeds zijn weg naar de stortplaats en verbranding vinden.

Vezelverpakking wordt een zeer duurzame verpakkingskeuze
Omdat de consument zich steeds meer afzet tegen plastic, verwachten de verpakkingsprofessionals dat vezelverpakkingen zullen opkomen als optie voor voedselverpakkingen. Om dit te bereiken moet er vooruitgang worden geboekt op het gebied van verpakkingsinnovaties. Vezelverpakkingen moeten hun barrièreprestaties verbeteren zonder afbreuk te doen aan de recyclebaarheid en algehele sterkte.

Uit het onderzoek blijkt dat de industrie anticipeert op een verschuiving van 20 miljard dollar van verpakkingen op basis van polymeren naar verpakkingen op basis van vezels tegen 2040. Het gebruik van polymeerverpakkingen zal niet worden geëlimineerd, maar zal zich richten op robuuste toepassingen waarbij barrière-eisen met een hoge sterkte en herbruikbaarheid van cruciaal belang zijn.

upmspecialtypapers.com

Om het gebruik van goed recyclebare verpakkingen verder te stimuleren gaat Stichting Afvalfonds Verpakkingen de heffing die de bedrijven betalen voor de inzameling en recycling van hun verpakkingen verhogen voor slecht recyclebare verpakkingen en verlagen voor goed recyclebare verpakkingen. Met deze zogenoemde tariefdifferentiatie wordt het gebruik van slecht recyclebare verpakkingen ontmoedigd en van goed recyclebare verpakkingen beloond.

Om de recycling van verpakkingen verder te optimaliseren, zodat gerecycled plastic goed als grondstof voor nieuwe verpakkingen en producten gebruikt kan worden, moeten verpakkingen beter recyclebaar worden. Hoewel Nederland koploper in recycling is, is dat lang nog niet altijd van verpakking naar verpakking. Het Afvalfonds is in Nederland verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van verpakkingen en ziet het als haar opdracht om het gebruik van goed recyclebare verpakkingen aan te jagen zodat deze in als grondstof in de verpakkingsketen behouden kunnen blijven.

Tariefdifferentiatie

Algemeen directeur Hester Klein Lankhorst: “Om verpakkingen weer optimaal als grondstof te kunnen gebruiken, wat met de veranderende wereldpolitiek en de toenemende grondstoffen schaarste actueler is dan ooit, moet de recyclebaarheid van plastic verpakkingen aangepakt worden. Vanaf 2019 beloonden wij goed recyclebare verpakkingen met een korting op het reguliere tarief voor plastic. We gaan nu een stap verder met onze aangepaste tariefdifferentiatie: we verhogen het reguliere tarief voor plastic, waardoor het gebruik van slecht recyclebare verpakkingen duurder wordt.”

Eerlijke verdeling

Bedrijven die verpakte producten op de markt brengen, betalen over de verpakkingen een heffing aan het Afvalfonds. Het Afvalfonds vergoedt hiermee de kosten van inzameling en recycling van de verpakkingen. Jaarlijks dragen alle producenten circa 300 miljoen euro aan heffingen over hun verpakkingen af aan het Afvalfonds. De hoogte van de heffing is gebaseerd op de hoogte van de kosten voor de inzameling en recycling. Door de slecht recyclebare verpakkingen zwaarder te belasten en de goed recyclebare verpakkingen minder te belasten, worden de kosten eerlijker verdeeld.

Afvalfondsverpakkingen.nl

De oorlog in Oekraïne heeft een grote schok teweeggebracht op de grondstoffenmarkten en heeft de mondiale handels-, productie- en consumptiepatronen zodanig gewijzigd dat de prijzen tot eind 2024 op een historisch hoog niveau zullen blijven, zo blijkt uit het laatste rapport van de Wereldbank over de vooruitzichten voor de grondstoffenmarkten.

"Grondstoffenmarkten hebben te maken met een van de grootste aanbodschokken in decennia als gevolg van de oorlog in Oekraïne", zegt Ayhan Kose, directeur van de Prospects Group van de Wereldbank, die het Outlook-rapport produceert. "De daaruit voortvloeiende stijging van de voedsel- en energieprijzen eist een aanzienlijke menselijke en economische tol - en zal de vooruitgang in het terugdringen van de armoede waarschijnlijk vertragen. Hogere grondstofprijzen verergeren de toch al hoge inflatiedruk in de hele wereld.

De Wereldbank berekende een prijsindex voor agrarische grondstoffen en voeding, waarbij 2010 (met een index van 100) het referentiejaar is. In 2020 is de gemiddelde prijsindex 87,5. Deze index steeg in 2021 naar 108,7 en voor 2022 voorspelt de Wereldbank een index van 127,9. Verwacht wordt dat de tarweprijzen met meer dan 40% zullen stijgen en in 2022 in nominale termen een recordhoogte zullen bereiken. Dat zal de ontwikkelingseconomieën die afhankelijk zijn van de invoer van tarwe, onder druk zetten.

De grondstoffenmarkten staan onder enorme druk: sommige grondstoffenprijzen hebben nominale recordhoogten bereikt. Dit zal blijvende gevolgen hebben. De sterke stijging van de inputprijzen, zoals energie en meststoffen, kan leiden tot een daling van de voedselproductie, met name in zich ontwikkelende economieën. Een geringer gebruik van inputs zal wegen op de voedselproductie en -kwaliteit, en gevolgen hebben voor de beschikbaarheid van voedsel, de plattelandsinkomens en de bestaansmiddelen van de armen.

Het rapport dringt er bij beleidsmakers op aan snel te handelen om de schade voor hun burgers - en voor de wereldeconomie - tot een minimum te beperken. Er wordt gepleit voor gerichte vangnetprogramma's zoals geldoverdrachten, schoolvoedingsprogramma's en openbare werkprogramma's - in plaats van subsidies voor voedsel en brandstof. 

Download het rapport ‘Commodity Markets Outlook April 2022’
Worldbank.org